زمانی که صحبت از فیلم های اسلشر می‌شود، بیشتر ما فکر می‌کنیم که قرار است یک فیلم با صحنه های خون آلود و شاید حال به هم زن ببینیم. متاسفانه اکثرا حق با ماست اما Saw در بین فیلم های این سبک یک استثنا به شمار می‌رود. با ما در نقد و بررسی فیلم اره همراه باشید تا این موضوع را بیشتر بررسی کنیم.
داستان فیلم اره
زمانی که آدام استنهایت و لارنس گوردون به هوش می‌آیند، متوجه می‌شوند که به لوله های یک دستشویی کثیف زنجیر شده است. داستان اصلی زمانی شروع می‌شود که آن‌ها می‌فهمند توسط یک قاتل مریض به نام “جیگسا” در آن‌جا زندانی شده اند. فلشبک های اواسط فیلم هم به خوبی نشان می‌دهد که آن‌ها چرا اینجا هستند.
در بهترین فیلم های ترسناک با فیلم های دیگری مثل اره آشنا شوید.
نقد فیلم اره
سری فیلم های اره به خاطر شروع خوبی که داشتند محبوبیت زیادی کسب کردند و آمارهای منتشر شده از آن نشان داد که یک نگاه نو به یک کلیشه قدیمی چقدر می‌تواند نظر منتقدان را جلب کند. با وجود این که بودجه ساخت Saw بسیار پایین بود اما نشان داد که ایده‌ها همچنان قدرت خود را در سینما دارند.
اره در نگاه اول برای یک قشر خاص است. کسانی که یک تم دارک را ترجیح می‌دهند و از پیچ‌های داستانی لذت می‌برند. پیچیدگی داستان سرایی اره در دنباله های این سری هم ادامه دارد و به نوعی به یک امضا برای آن تبدیل شده است. مخاطب این سری فیلم شاید به دنبال دیدن خشونت باشد اما از روانشناسی خاص فیلم هم لذت می‌برد و همین است که باعث می‌شود آن را به عنوان یک اثر کلاسیک ببیند یا آن را به دیگران توصیه کند.
در نقد فیلم اره باید به این نکته اشاره کرد که ماجرای آن یک تجربه متفاوت از فضای ترس و سینمای وحشت است. این ساختار با ذات پیچیده انسان در هم تنیده است تا باورپذیر باشد و از کلیشه های کامیکی و فانتزی های تخیلی فاصله بگیرد. با این که Saw در این کار بی نقص نیست اما تلاشش برای تحقق این کار تحسین برانگیز است.
قسمت اول سری فیلم های اره روایت داستانی جذابی دارد اما با جلو رفتن ماجرا و روشن شدن بخش های بیشتری از داستان در قسمت های بعد می‌بینیم که این حجم از موفقیت شاید برای سازندگان آن هم قابل تصور نبوده است. این قضیه زمانی به چشم می‌آید که مجبور می‌شود از حفره های داستانی اره چشمپوشی کنیم تا بتوانیم از فیلم لذت ببریم.
اگر دنباله سازی را هم به عنوان آفت سینمای امروز در نظر بگیریم، اره هم به آن مبتلا شده است. مخاطبی که برای دیدن قسمت های آخر فیلم اره به سینما می‌رود از همه نظر با مخاطب اره 2 متفاوت است. دنباله سازی باعث شده است تا پیچیدگی و ظرافت خون آلود این فیلم به یک کپی بی‌روح و پر خشونت تبدیل شود.
علت این افت کیفیت در سری فیلم ها مشخص، منطقی و صد البته نا امید کننده است. دستیار تراشی برای کاراکتر اصلی و مرکزیت دادن به خشونت چیز جدیدی نیست اما هیچکس به آن عادت نکرده است. این ترکیب مخاطب را به سینما می‌کشاند اما هیچوقت او را راضی به خانه برنمی‌گرداند یا برایش خاطره نمی‌سازد.
چرا نقد فیلم اره 1 سربلندتر از دنباله های خود است؟
هر وقت صحبت از فیلم اره می‌شود، هر کسی آن را “کلاسیک” می‌داند و ادعا می‌کند که یک نقطه عطف است اما چرا؟
اولین و شاید واضح ترین جوابی که می‌توان به این سوال داد، استفاده نکردن از جلوه های ویژه است. همین کار باعث شده است تا همه چیز بسیار واقعی به نظر برسد. هنر صحنه سازی عوامل این فیلم باعث شده است تا المان‌های خشن به شکلی طبیعی در جریان فیلم نمایش داده شوند و همین کافیست تا مخاطب عاشق آن شود. البته حق هم دارند؛ صحنه های ترسناک فیلم با افکار هولناک پشتش کاملا موفق عمل کرده اند.
صحنه کلی اره خوب است و به کاملا به هدف خود رسیده است؛ یک محیط حال به هم زن و آزاردهنده. یک دستشویی متروکه، 2 نفر که به 2 سمت آن زنجیر شده اند و یک جنازه. ببینید همین یک صحنه می‌تواند چند نوع فوبیای مختلف را در ما به وجود بیاورد. تصور بودن در چنین محیطی هم برای بیشتر ما اذیت کننده است.
البته فراموش نکنید که این فضا به شدت می‌تواند حوصله سر بر شود. سازندگان هم به خوبی از این حقیقت خبر دارند و با استفاده از فلشبک ها مخاطب را در جریان ماجرای پشت پرده قرار می‌دهند. این تکنیک که گاهی بیش از حد استفاده می‌شود، باعث می‌شود تا مخاطب همیشه نیم خیز و مشتاق دیدن انتهای این ماجرای خون آلود باشد.
این درگیر شدن مخاطب با جریان فیلم بسیار ارزشمند است و اره در انجام این کار بسیار موفق عمل کرده است. بازی بازیگران هم در حد قابل قبولی است که اگر اینطور نبود، این فیلم کم بودجه تا الان میلیون‌ها بار فراموش شده بود. با این وجود Saw 2004 یک ایراد بزرگ دارد که می‌توان آن را خیانتی به مخاطبان مشتاق خود دانست؛ توضیح بیش از حد.
همان ایرادی که در نقد فیلم Predestination به آن اشاره کردیم، در اره نیز دیده می‌شود و آن چیزی نیست جز توضیح بیش از حد در پایانبندی. بازی بازیگران، پیچ های داستانی و فضاسازی خوب دست به دست هم می‌دهند تا به نقطه اوج فیلم برسیم. جایی که با توضیحات زیاد، همه چیز کاملا روشن می‌شود و جای کشفی برای مخاطب نمی‌ماند. اما با این وجود هم اولین فیلم از این مجموعه، بهتر از دنباله های آن است. فیلم‌های ترسناک اخیر هم که باعث رستگاری ضعیف ترین نسخه های اره شده اند. برای نمونه می‌توانید مقالات زیر را مطالعه کنید:
- ترسناک یا مسخره: نقد فیلم Glorious
- قیمه‌ها در ماست‌ها: نقد فیلم Nope
جمع بندی
سری فیلم های اره بیشتر به خاطر خشونت و خون ریزی مشهور هستند اما وقتی با طرفداران آن صحبت می‌کنید، تقریبا هیچکدام به خاطر این موارد طرفدار آن نیستند. جذابیت اصلی این فیلم ها برای طرفدارانش، ایده‌ی اصلی، هیجان جاری در سکانس‌ها و نمادسازی آن است. امیدواریم با این مقاله توانسته باشیم این موضوعات را به خوبی برای شما پر رنگ کنیم.